In verschillende natuurgebieden van natuurvereniging Limburgs Landschap vzw zorgen grote grazers voor het natuurbeheer. Konik-paarden, Galloway- en Schotse hooglandrunderen zijn zelfredzame rassen die het hele jaar door zelf hun eten vinden. Doordat mensen de dieren voederen, aaien of knuffelen, kunnen ze tegen hun natuurlijke gedrag in opdringerig worden of andere bezoekers bijten. En dat wil de vzw liever voorkomen. Daarom start ze een preventiecampagne met ludieke posters aan de klaphekjes van de natuurgebieden.
Natuurlijke mozaïekstructuur
Konik-paarden en Galloway-runderen zijn nauw verwant aan hun wilde voorouders het oerpaard en het oerrund. Daardoor kunnen ze het hele jaar rond overleven met wat voorhanden is aan voedsel en water in de natuurgebieden. Net daarom is het aantal dieren per hectare beperkt. Zo blijft er steeds voldoende voedsel over, maar ontstaat ook een mozaïekstructuur in het gebied. Zo zijn er korte, grazige stukken, kale plekken waar de dieren zich rollen, open plekken in het bos, struiken waaronder ze bij slecht weer kunnen schuilen en ruigtes waar ze hun uitwerpselen deponeren. Kortom: een gevarieerd landschap waar heel wat andere dier- en plantensoorten ook baat bij hebben.
Om bijtgedrag te voorkomen
In de natuurgebieden waar veel mensen komen én de mensen door het leefgebied van de grote grazers heen kunnen wandelen, zijn de dieren veel tammer en opdringeriger dan in andere gebieden. “Omdat we incidenten zoals bijtgedrag willen voorkomen, zijn we een preventieve campagne gestart,” zegt Heleentje De Brauwer, communicatiemedewerker van Limburgs Landschap. “Onze dieren zijn geen kippen in een klein hokje en moeten dus niet gevoederd worden met brood, keukenafval of worteltjes. Integendeel: ze hebben een heel groot leefgebied waar ze door hun eetgedrag het landschap bepalen. Snoeien en maaien kan daardoor beperkt worden,” zegt Ward Walraven, beheeruitvoerder van Limburgs Landschap.
Honden aan de lijn
Aaien of knuffelen van paarden lijkt leuk. Maar vaak staan bezoekers er niet bij stil dat ze te gast zijn in het leefgebied van de grote grazers. De dieren leven er in een familie en hebben een kudde-instinct. Tussen de bezoekers en de dieren van elk zo’n 500 kg staat geen draad. “We willen de bezoekers van onze natuurgebieden absoluut geen schrik aanjagen. We willen enkel duidelijk maken dat hun gedrag het gedrag van de dieren bepaalt ”, zegt De Brauwer. “Ook honden spelen een rol. De dieren kunnen loslopende honden als natuurlijke vijand zien en ernaar bijten of slaan. Bovendien verstoren honden ook vogels die op de grond broeden. We vragen daarom om honden aan de lijn te houden.” In natuurgebied Negenoord-Kerkeweerd in Stokkem is buiten de begrazerszone wel een ‘hondenlosloopgebied’ voorzien.
Wekelijkse controle
De gebieden met grote grazers worden wekelijks door de veeverzorgers van Limburgs Landschap vzw bezocht. Om te kijken of alles goed gaat en om te checken of de rasters nog in goede staat zijn. Enkel bij heel extreme temperaturen wordt er voedsel of water gebracht door de veeverzorgers, omdat onze grote grazers, in tegenstelling tot hun wilde voorouders, begrensd zijn door hun rasters en dus niet verder kunnen trekken naar daar waar wel water of voedsel aanwezig is.