Van 2008 tot en met 2010 realiseerde Bevrijde Wereld toegang tot drinkbaar water voor 7840 personen in 16 dorpen in het oosten van Guinee-Bissau. Hoe staat het vandaag met de kwaliteit van het water, één jaar nadat het programma in deze dorpen is afgerond? Wim Vereecken, onze programmaverantwoordelijke voor West-Afrika, was enkele maanden geleden in Guinee Bissau. Hij deed er onderzoek naar de kwaliteit van het water, en kwam terug met goed nieuws!
Vanaf wanneer kan je dit waterproject geslaagd en vooral duurzaam noemen?
"Wanneer er voldoende en zuiver water op korte afstand beschikbaar is voor alle inwoners van het dorp. En wanneer de lokaal verkozen dorpelingen in de watercomités erin slagen de waterinfrastructuur goed te onderhouden en de inwoners bij te scholen over water en hygiëne. Daarom zijn vorming en versterking van de lokale dorpsstructuren zo belangrijk. Want het zijn zij die ervoor zorgen dat het project ook zonder hulp van buitenaf blijft voortbestaan."
Hoe kies je de dorpen waar je actief bent? En hoe zorg je ervoor dat de duurzaamheid en slaagkans van een project in dat dorp wordt gewaarborgd?
"Het is van cruciaal belang om op voorhand te onderzoeken of een dorp aan een aantal criteria voldoet, rekening houdend met het specifieke karakter van een dorp.
- Wordt het project sociaal gedragen? Staat de problematiek van drinkbaar water ook hoog op de prioriteitenlijst van de dorpscomités zelf? De zestien dorpen gaven een gebrek aan drinkwater aan als één van de grootste problemen.
- Is er financiële duurzaamheid? Zijn er naast het waterproject ook andere inkomensgenererende activiteiten, zodat het dorp zelf kan bijdragen aan het onderhoud van de waterinfrastructuur? In alle dorpen had onze lokale partner APRODEL ook kleinschalige economische projecten lopen.
- Wat is technisch de meest duurzame keuze? Bij deze dorpen hebben we gekozen voor waterputten waar gebruikers manueel water kunnen putten met een emmer, touw en eventueel een katrol. Er werd niet gekozen voor waterpompen omdat een afgelegen dorp niet altijd in staat is een technicus of wisselstukken te vinden als er defecten zijn.
- Kan de duurzaamheid ook institutioneel en politiek worden ingebed? APRODEL heeft op het vlak van educatie over water en hygiëne al animatoren en comités begeleid in programma's met UNICEF en Plan International. Al onze activiteiten lopen ook in overleg met de regionale diensten van het ministerie van waterbeheer in Guinee-Bissau, waar APRODEL een sterke samenwerking mee heeft."
Je bent onlangs teruggegaan naar de projectdorpen in Guinee-Bissau. Wat was het doel van deze missie?
"De focus van deze zending lag op het aanleren van een eenvoudige test voor de analyse van waterkwaliteit. Een test die we dankzij de samenwerking met het internationale bedrijf Hach-Lange kunnen toepassen in onze projecten. We konden vaststellen dat deze test aan iedereen toelaat om binnen 24 uur de waterkwaliteit te meten. Zowel de leden van de watercomités, de animatoren, onze lokale partners, de technici van ministeries en regionale diensten van waterbeheer, gezondheidszorg en onderwijs zagen dit als zeer relevant."
Jullie hebben de tests ook toegepast in de dorpen waar jullie actief waren van 2008 tot 2010. Hoe staat het met de waterkwaliteit en duurzaamheid een jaar nadat het programma daar is afgerond?
"We hebben 4 van de 16 projectdorpen in Guinee Bissau bezocht, en ter vergelijking ook enkele dorpen waar we niet actief waren. De dorpen werden slechts een dag voor het bezoek gewaarschuwd van onze komst. Alle leden van de watercomités waren aanwezig en namen volop deel aan de discussie en het leerproces. Dit bewijst dat het project institutioneel sterk staat. In de dorpen waar Bevrijde Wereld actief was, waren de vrouwen goed vertegenwoordigd. Dit in tegenstelling tot één van de andere dorpen waar we niet actief waren, en enkel mannen aan de ontvangst en de discussie deelnamen. Dus ook op sociaal vlak kunnen we spreken van een geslaagd resultaat.
We zagen in één van de dorpen ook een waterpomp staan die al jaren defect was. Dit toont aan dat we op technisch vlak de juiste keuze hebben gemaakt om enkel met manuele systemen te werken. De watercomités zien ook toe op het goede beheer van de waterputten en hebben geleerd om de waterputten jaarlijks te ontsmetten. En de waterputten die binnen het programma van Bevrijde Wereld gerealiseerd werden, voorzien – 1,5 tot 2,5 jaar na uitvoering - allemaal in zuiver drinkwater."
Is er dan niets dat beter kan?
"Op het vlak van sensibilisering zijn er zeker nog verbeteringen mogelijk: mensen gaan soms de afwas doen in besmet water. De kwaliteitstests bevestigden dit vermoeden: hoewel de bron zuiver is, kan het water dat de gezinnen drinken daardoor besmet geraken. Maar er is ook goed nieuws op het vlak van hygiëne. We financieren persen om palmolie te maken waar zeep van gemaakt wordt. Het is één van de meest succesvolle economische activiteiten en draagt bij tot een betere hygiëne."